class="post-thumbnail open-lightbox" href>
အတုျမင္အတတ္သင္
အတုျမင္အတတ္သင္ဆိုရင္ လူႀကီးမိဘေတြရဲ႕ မေကာင္းတဲ့ အမူအက်င့္ေတြကို ကေလးေတြက လိုက္တုပၿပီး ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္တာေပါ့။ ေယဘူယ်မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူႀကီးမိဘေတြရဲ႕ မေကာင္းတဲ့အမူအက်င့္ကိုခ်ည္းပဲ အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြက လိုက္တုပ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္တတ္တာမဟုတ္ဘဲ လူႀကီးမိဘေတြရဲ႕ ေကာင္းတဲ့အမူအက်င့္ေတြကိုလည္း သူတို႔ေတြက လိုက္တုပ ေျပာဆိုလုပ္ကိုင္တတ္ပါတယ္။
ခပ္ရွင္းရွင္းေလး ေျပာရမယ္ဆို မိဘေကာင္းေတြရဲ႕အမူအက်င့္ဟာ ကေလးေတြကို ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ေတြ ေလ့က်င့္ေပးၿပီး မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ေတြကို မလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္သိမ္းသြင္းႏိုင္တာပါ။
ကေလးငယ္အရြယ္ေရာက္ႀကီးျပင္းတဲ့အထိ ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ သူတို႔မွာအျမစ္တြယ္သြားမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္ ေကာင္းမြန္မွာျဖစ္ၿပီး ေပ်ာ္႐ႊင္မႈကိုလည္း ရရွိေစမွာပါ။ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ေတြ သူတို႔မွာအျမစ္တြယ္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔အတြက္မေကာင္းသလို သူတို႔မ်ိဳးဆက္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ပတ္ဝန္းက်င္အသိုင္းအဝန္းအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ေနာက္ဆံုးမွာ လူ႔အသိုင္းအဝန္းတခုလံုးအတြက္ မေကာင္းမႈဆီ ဦးေဆာင္သြားႏိုင္ပါတယ္။
ေကာင္းတဲ့အက်င့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ မေကာင္းတဲ့အက်င့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ကေလးသူငယ္ေတြကို ေလ့က်င့္ေပးတာ ၊ ေဖ်ာက္ဖ်က္ေပးတာဟာ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႔ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခံစားခ်က္ေတြကို နားလည္ခံစားသိတတ္မွ လြယ္မွာပါ။ ဒီလို ေလ့က်င့္ေပးတာ ၊ ေဖ်ာက္ဖ်က္ေပးတာေတြကိုလည္း ကေလးငယ္ငယ္ေလးကတည္းက သူ႔တဘဝစာ အက်င့္ပါသြားေအာင္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအေလ့အက်င့္ေတြကို ျပဳမူေဆာင္ရြက္ရင္းကေန ကေလးေတြဟာ ေန႔တဓူဝလုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြထဲမွာ အသားက်သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္အသစ္ေတြနဲ႔ သူအသားမက်ခင္ ဒါဟာ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ ၊ မျပဳသင့္ ၊ မေျပာအပ္ဘူးဆိုတာကို လူႀကီးမိဘေတြက သတိထားေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ကေလးကို ျပဳျပင္ေပးရမွာျဖစ္သလို ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ေတြနဲ႔ အသားက်သြားေအာင္လည္း ကိုယ္တိုင္က ေျပာဆို ၊ ျပဳမူ ၊ လုပ္ကိုင္ျပရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ ကေလးကို အဓိကထိန္းေက်ာင္းေနတဲ့ လူႀကီးမိဘဟာ ကေလးရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခံစားခ်က္ေတြကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္မယ္ဆိုရင္ သူ႔စိတ္ခံစားခ်က္အေပၚ လိုတိုးပိုေလၽွာ ့ဆက္ဆံရင္း ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းေပးတဲ့အခါ ဒီကေလးကို ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ေတြ ေအာင္ျမင္စြာ ထည့္သြင္းေပးႏိုင္ၿပီး မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ေတြကိုလည္း ေအာင္ျမင္စြာ ေဖ်ာက္ဖ်က္ေပးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
ကေလးေတြဟာ ေန႔တဓူဝ သူတို႔ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈေတြကို တုန္႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ အေလ့အက်င့္သစ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ေအာ္ဟစ္ငိုယိုျခင္းကေနစတာေပါ့။ အဲဒီေနာက္ အရြယ္ရလာရင္ရလာသလို သူေတြ႔ျမင္တတ္သိလာတဲ့ အေလ့အက်င့္သစ္ေတြကို သူစိတ္ဖိစီးတိုင္း ထုတ္သံုးပါေတာ့တယ္။ ဒီအေလ့အက်င့္သစ္ေတြနဲ႔ အသားက်သြားရင္ သူတို႔ဟာ အက်င့္ပါသြားေတာ့မွာေပါ့။
အေလ့အက်င့္ေတြကူးတယ္ဆိုတာကို အဂၤလိပ္လို (Mirror Neurons)လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါဟာ ကေလးသူငယ္ေတြမွ ျဖစ္တတ္တာမဟုတ္ဘဲ အရြယ္ေရာက္နဲ႔ အရြယ္လြန္ စတဲ့ အရြယ္မ်ိဳးစံုက လူေတြျဖစ္တတ္တာပါ။ ပိုၿပီးရွင္းေအာင္ ဥပမာေပးရမယ္ဆို တစ္ေယာက္သန္းေဝလို႔ ေနာက္တစ္ေယာက္ပါ လိုက္သန္းေဝတာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ သိတတ္လာတဲ့ကေလးကို အေမက “တူတူေရဝါး” လုပ္ျပရင္ ကေလးဟာ “တူတူေရဝါး” ျပန္လုပ္ျပမွာျဖစ္ပါတယ္။
Mirror Neurons ဟာ ဦးေႏွာက္တခုလံုးမွာ နာ့ဗ္ေၾကာေတြအေနနဲ႔ရွိေနၿပီး က္ၽြႏုပ္တို႔ ေန႔စဥ္ေတြ႔ျမင္သိရွိ ၾကားေနတာေတြ စတဲ့ အာ႐ံုေျခာက္ပါးက အသိေတြအကုန္လံုးကို သတင္းပို႔လႊတ္ေနတာပါ။ ေန႔စဥ္ႀကံဳေနရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ အရာမွန္သမၽွကို Mirror Neurons က လက္ခံေနတာပါ။ တခုခု ၾကားသိခံစားသိျမင္ရတဲ့အရာကို Mirror Neurons က သတင္းအခ်က္အလက္အျဖစ္ ဦးေႏွာက္တေနရာဆီ ပို႔လႊတ္လိုက္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဒီဦးေႏွာက္ထဲက အျခားအပိုင္းေတြကိုလည္း ႏႈိးေဆာ္မႈေပးလိုက္ၿပီးတဲ့အခါမွာ အခုသိရွိျမင္ေတြ႔လိုက္တဲ့ ဒီအခ်က္အလက္ဟာ သင္ျပန္ျပဳမူလုပ္ကိုင္ေျပာဆိုရမယ့္ အရာတစ္ခုအျဖစ္ ျပဳမူလုပ္ကိုင္ေစလိုက္တာပါ။ ဒါက Mirror Neurons ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေလ။
ဒါေၾကာင့္ အသံတိတ္ကေလး အတုျမင္အတတ္သင္လုပ္ေနတဲ့ ေမြးကင္းစကေန သံုးႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ေတြေရွ႕ ျပဳမူေျပာဆိုလုပ္ကိုင္ေနတာေတြကို သတိထားၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအရြယ္ကေလးေတြဟာ သူေတြ႔ျမင္ၾကားသိခံစားေနရသမၽွကို အသံတိတ္သင္ယူေနၿပီး ဒါေတြကို ျပန္ျပဳမူလုပ္ကိုင္ေျပာဆိုဖို႔ မွတ္သားေနပါတယ္။
သူတို႔ေန႔စဥ္သင္ယူလာခဲ့တဲ့ ဒီအေလ့အက်င့္ေတြနဲ႔ အထာက်ပါမွ ဒါမလုပ္ရဘူး ၊ ဒီလိုမေျပာရဘူးဆိုရင္ ကိုယ္တိုင္က ဒါေတြ လုပ္ကိုင္ေျပာဆိုေနမိလို႔ ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဒီလိုလုပ္ကိုင္ေျပာဆိုတတ္သူေတြဟာ သူ႔ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ၊ သူၾကည့္ေနတဲ့ ကာတြန္းေတြမွာ ရွိေနလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအရြယ္ကေလးေတြဟာ သူလက္လွမ္းမီရာကေနသာ သင္ယူေနႏိုင္တာပါ။ သူ မသိႏိုင္ ၊ မျမင္ႏိုင္ ၊ မၾကားႏိုင္ ၊ မခံစားႏိုင္တဲ့ ဟိုးတဘက္က အရာေတြကို ထြက္မသင္ယူႏိုင္ေသးဘူးေလ။
ကေလးမွာ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ရွိေနၿပီဆိုရင္ ကေလးအနားရွိေနသူေတြနဲ႔ ကေလးေတြ႔ထိခံစားသိရွိႏိုင္တဲ့ အရာေတြအေပၚ ျပန္သံုးသပ္ပါ။ ဒါေတြနဲ႔ ခပ္ေဝးေဝးထားၿပီးမွ ဒါဟာမေကာင္းတဲ့အက်င့္မို႔ ကိုယ္ဟာမလုပ္ဘူး ၊ ကေလးကိုလည္း ဒီလိုမေကာင္းတဲ့အက်င့္ မလုပ္ေစခ်င္ဘူးလို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္အဖန္ဖန္ ကေလးနားလည္ေအာင္ ေျပာဆိုဆံုးမတတ္ရပါမယ္။
ဆိုဆံုးမတဲ့သူက ငါေျပာသလိုလုပ္ ၊ ငါလုပ္သလိုမလုပ္နဲ႔ အတင္းသြားလုပ္ရင္ျဖင့္ ကေလးဟာ ေရရွည္မွာ ကိုယ္လုပ္သလိုပဲ လိုက္လုပ္မွာျဖစ္ၿပီး ကိုယ္ေျပာသလို လိုက္လုပ္ဖို႔ဆိုရင္ ေျပာတဲ့သူကိုယ္တိုင္က ကိုယ္ေျပာတဲ့အတိုင္း က်င့္ႀကံႏိုင္ေအာင္ အရင္ႀကိဳးစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စိတ္တိုေတာင္းလြယ္ၿပီး ဆူလြယ္ ၊ ႐ိုက္လြယ္ရွိတဲ့မိဘေတြရဲ႕ သားသမီးဟာ ပိုၿပီး႐ိုင္းစိုင္းၾကမ္းတမ္းတတ္ၾကပါတယ္။
ကိုယ့္စကားနားမေထာင္ဘဲ သူထင္ရာလုပ္ေနတဲ့ကေလးကို ေတြ႔ရာနဲ႔ေကာက္ေပါက္ ကိုယ္ေရာလက္ပါ ဆူပူဆံုးမတတ္တဲ့ မိဘေတြရဲ႕သားသမီးဟာ သူ႔ကိုစိတ္ဆိုးေအာင္လုပ္တဲ့သူေတြကိုလည္း ဒီအတိုင္းျပန္လုပ္ဖို႔ႀကိဳးစားမွာပါ။ စစခ်င္း ငယ္တဲ့သူျဖစ္ျဖစ္ ၊ အားနည္းတဲ့သူျဖစ္ျဖစ္ကို လုပ္မွာျဖစ္ၿပီး ေနာင္အက်င့္ပါသြားရင္ေတာ့ ရြယ္တူေတြကိုေကာ ၊ ႀကီးသူေတြကိုေကာ ဒီလိုျပဳမူဆက္ဆံမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ မိဘေဆြမ်ိဳးေတြကိုလည္း ဒီလိုျပဳမူဆက္ဆံလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအက်င့္ႀကီးစြဲသြားရင္ ေဖ်ာက္ရခက္ၿပီေပါ့။ ကေလးကို မေကာင္းတဲ့အက်င့္မစြဲေစခ်င္ရင္ ကိုယ္တိုင္ကလည္း မေကာင္းတဲ့အက်င့္ေတြကို မလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ပါ။ မေကာင္းတဲ့အက်င့္ လုပ္ေနသူေတြနဲ႔ ကေလးကို ေဝးႏိုင္သမၽွ ေဝးေဝးထားပါ။
မိဘဟာ သားသမီးေတြရဲ႕ အေကာင္းဆံုးေသာ သင္ဆရာ ၊ ျမင္ဆရာ ၊ ၾကားဆရာေတြပါ။ ေသြးသားရင္းျဖစ္တဲ့ မိဘဆိုတဲ့ ခံစားခ်က္ေကာ ၊ အနီးကပ္ဆံုးဆိုတဲ့ အသိနဲ႔ေကာ ေပါင္းစပ္ၿပီး ကေလးေတြဟာ သူ႔အနီးဆံုးမွာရွိေနတဲ့ မိဘေတြရဲ႕ အက်င့္ကို အမ်ားဆံုးကူးယူတတ္ၾကပါတယ္။ သူမ်ားအက်င့္ကူးယူသည့္တိုင္ မိဘေတြက ဒီအက်င့္မေကာင္းလို႔ တို႔ကဒီလိုအက်င့္မလုပ္ဘူးလို႔ ျပန္ျပဳျပင္ေပးလိုက္ရင္ ဒီအက်င့္ေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။
“လက္ဦးဆရာ မိနဲ႔ဘ” ဆိုတဲ့စကားက မိဘေတြဟာ သားသမီးေတြရဲ႕ လက္ဦးဆရာျဖစ္တယ္လို႔ သက္ေသခံေနပါတယ္။ ကေလးေတြဟာ သူတို႔မိဘေတြကို စံအျဖစ္ထားၾကတာျဖစ္တဲ့အတြက္ မိဘျပဳမူလုပ္ကိုင္ေျပာဆိုတာေတြ လိုက္သင္ယူေလ့ရွိတာမို႔ ကေလးေတြကို ေကာင္းမြန္တဲ့အတတ္ကိုပဲ လက္ဆင့္ကမ္း သင္ေပးၾကဖို႔လိုပါတယ္။
ကေလးသူငယ္ေတြဟာ ေျပာသူရဲ႕႕အသံအနိမ့္အျမင့္ ၊ ေျပာဆိုဟန္ေတြနဲ႔ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို သူတို႔ျမင္သမၽွ ၊ ၾကားသမၽွ ၊ ခံစားရသမၽွကေန သင္ယူေနၾကတဲ့အတြက္ မိမိကေလးကို ဘယ္လိုကေလးမ်ိဳးျဖစ္ေစခ်င္သလဲဆိုတာ ကေလးအနား အနီးကပ္ဆံုးရွိေနၾကတဲ့ လူႀကီးမိဘေတြက ျပဳမူလုပ္ကိုင္ေျပာဆိုေနတဲ့ အရာအားလံုးကေန သင္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ရတု (Burmesehearts.com)